Zekat

Zekât, İslam’ın beş temel ibadetinden biridir ve malî bir ibadettir. Zekat, dinen zengin sayılan kimselerin, sahip oldukları zenginlikten 40’ta 1’ini Kuran-ı Kerimde bahsi geçen 8 sınıftan biri ile Allah rızası için paylaşmasıdır.Zekât, zenginlerin zenginliklerini ihtiyaç sahipleri ile paylaşmaları ve  sosyal bir yardımlaşma ve adaleti tesis etmeleri için farz kılınan islamın 5 şartından biridir.

Zekat, İslam’da belirli kriterlere uyan kişilere verilen bir malî ibadettir. Zekatın verileceği 8 sınıf vardır. Bu sınıflar, Tevbe suresinin 60. Ayet-i Kerime’sinde bildirildiği üzere;

• İhtiyaç Sahipleri: Temel ihtiyaçlarını karşılayamayan kimselerdir.
• Miskinler: Temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için sürekli çalışmak zorunda kalan kimselerdir.
• Zekat Toplama Memurları: Zekat toplamakla vazifeli olan kimselerdir.
• Yolda kalmışlar: Yolculuk sırasında parası, yiyeceği veya giysisi tükenen kimselerdir.
• Borcu olanlar: Kul hakkı olarak borcu olan ve borcunu ödeyeceği maldan başka nisab miktarı malı bulunmayan kimselerdir.
• Kölelikten kurtulacaklar: Köle olan ve fidye ödeyerek özgürlüğüne kavuşmak isteyen kimselerdir.
• Allah yolunda olanlar: Allah yolunda savaşan veya savaş hazırlıkları yapan kimselerdir.
• Müellefe-i kulûb: İslam’a yeni girenler veya İslam’a yakınlaştırılmak istenen kimselerdir.

Zekat verecek kimse, öncelikle kendi yakın çevresindeki ihtiyaç sahiplerini gözetmesi ve onlara öncelik vermesi gerekir.

Ancak zekat verecek kişi şu kişilere zekat vermesi caiz değildir; eşine, çocuklarına, ana-babasına, büyükannesine ve büyükbabasına, torunlarına zekatını veremez. Zenginlere yani nisap miktarı mala sahip olan kimselere, gayri müslimlere de zekat verilmez.

Zekatın , farz olan Allah’a ibadet etmek, ihtiyaç sahiplerine yardım etmek, toplumsal birlik ve dayanışmayı pekiştirmek ve malların bolluğunu artırmak gibi pek çok olumlu etkiyi beraberinde getirir.

Zekat, İslam’ın önemli ilkelerinden biri olan sosyal adalete destek sağlar. Zekatın uygulanması, zenginlikten bir kısmının fakirlere aktarılmasıyla toplumdaki gelir eşitsizliğini azaltır. Bu durum, toplumda huzur ve uyumun artmasına katkı sağlar.

Zekat, malların artmasına ve bolluğunun artmasına vesile olur. Zekatın verilmesi, malların Allah katında kabul görmesini sağlar ve bu da malların bereketini artırır.

Zekat vermek için, kişinin ergenlik çağına gelmiş, akıllı ve hür olması gerekir. Ayrıca, kişinin nisab miktarı mala sahip olması da gerekir. Nisap, zekâtla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsüdür. Nisap miktarı, altında 20 miskal (80.18 gr.), devede 5, sığırda 30, koyun ve keçide 40 adettir.

Zekatı verme yükümlülüğü olanlar şunlardır:

• Ergenlik çağına ulaşmış, akıllı ve özgür olan Müslümanlar
• Belirli bir miktarda mal varlığına sahip olan Müslümanlar”

Bir kişinin, nisap miktarı mal varlığına (80,18 gr altın) sahip olması durumunda, malının üzerinden bir yıl geçtikten sonra zekat üzerine farz olur ve zekat vermesi gerekir. Asli ihtiyaçları ve borçları dışında, bu miktarda altına veya aynı değerde nakit para ve ticaret malına sahip olan her Müslüman, yılda bir kez zekat ibadetini yerine getirmelidir.

Zekat vermek için belirli bir zaman dilimi belirlenmemiştir; dolayısıyla, farz olduğu anda derhal verilmesi gerekmektedir. Ramazan ayı, yardımlaşma ve dayanışmanın yoğun olduğu bir ay olduğu için, tercihen zekatın bu ayda verilmesi uygun olabilir.

1. Allah’a İbadet: Zekat vermek, Müslümanlar için Allah’a ibadet etmenin bir şeklidir. İslam’da zekat, malî ibadetlerin en önemlilerinden biridir ve Müslümanlar için farz kılınmıştır.
2.  İhtiyaç Sahiplerine Yardım: Zekat, ihtiyaç sahiplerine yardım etmenin ve onların hayatlarını iyileştirmenin bir yoludur. Zenginlerin mallarının bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vermesi, toplumda sosyal adaletin sağlanmasına yardımcı olur.
3.  Toplumsal Dayanışma: Zekat, toplum içinde dayanışma ve yardımlaşma kültürünün güçlenmesine katkıda bulunur. Zenginlerin zekatlarını vermeleri, toplumun daha dengeli ve adil bir yapıya kavuşmasına yardımcı olur.
4.  Malların Bereketlenmesi: İslam’a göre, zekat vermek kişinin mal varlığını bereketlendirir. Zekatın verilmesiyle, Allah’ın rızasını kazanmanın yanı sıra kişinin mallarının artması ve bereketlenmesi sağlanır.
5. Günahların Affı: Zekat vermek, Müslümanlar için günahların affedilmesine ve ruhsal arınmaya vesile olur. Zira zekat, kişinin malının temizlenmesini ve Allah’ın rızasını kazanmasını sağlar.
6. Cennet Vaadi: Zekat verenler, İslam’a göre cennetlik kimseler arasına girebilirler. Zekat vermenin sevabı büyük olduğu için, Müslümanlar bu ibadeti yerine getirerek Allah’ın hoşnutluğunu kazanmayı umarlar.

Zekat ile ilgili bazı hadis-i şerifler;

• Resûlullah Efendimiz sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdular: “Zekâtını vermeyen her bir kimsenin malı, şüphesiz kıyamet günü, o kişinin boynuna dolanması için çok zehirli bir yılan suretinde yaratılır.” (Sünen-i İbn-i Mâce) 
• Resûlullah Efendimiz sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdular: “İlmi olan kimse (onu öğreterek), ilminden tasaddukta bulunsun. Malı olan kimse de (zekât ve sadaka vererek) malından tasaddukta bulunsun.” (Kenzü’l-Ummâl)